اختلال نافرماني مقابله اي از جمله اختلالات كنترل تكانه است كه كودكان مبتلا اغلب الگوي رفتار منفي گرايانه، خصمانه و نافرمان را حداقل به مدت شش ماه از خود بروز مي‌دهند. همچنين كودك خصوصيات كينه جويي، خلق زودرنج و رفتارهاي سركشانه را حداقل در تعامل با يكي از افراد غير خانواده نمايش مي‌دهد. اين اختلال معمولا بين 8 تا 12 سالگي نمايان مي‌شود و عوامل مختلفي از جمله ژنتيك، محيط و تربيت نقش عمده‌اي در اين اختلال ايفا مي‌كنند. با اين حال با توجه به اينكه اين كودكان در آينده به عنوان فردي بزهكار شناسايي شده و با ترك تحصيل و مشكلات اجتماعي مواجهه مي‌شوند؛ اهميت درمان و توجه به آنان بسيار زياد است. در اين راه مشاوره كودك مي‌تواند به شما در درمان هرچه سريع‌تر و آشنايي با نشانه‌ها ياري رسان باشد.

منبع: اختلال نافرماني مقابله اي كودك

اختلال نافرماني مقابله اي (DDO) چيست؟

نافرماني مقابله اي اختلالي است كه در راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني در دسته اختلالات كنترل تكانه قرار دارد. در اين اختلال كودكان به طور دائم خشمگين مي‌شوند و پرخاشگري نشان مي‌دهند. در كنار اين مسئله نافرماني و لجبازي نيز مي‌كنند. عمدا كارهايي را انجام مي‌دهند كه باعث آزار و اذيت ديگران شود و يا آن‌ها را تحريك مي‌كنند تا عصباني شوند. اين اختلال در سنين پيش دبستاني رايج است و مي‌تواند زمينه ساز اختلال سلوك در مراحل بعدي زندگي فرد باشد.

كودكان مبتلا به اين اختلال دو خصيصه اصلي دارند.

1. سطوح بالاي واكنش پذيري هيجاني: به اين معنا كه داراي واكنش پذيري هيجاني بالايي هستند و به سرعت به اتفاقات و اطرافيان خود واكنش نشان مي‌دهند.

2. عدم تحمل ناكامي: نمي‌توانند مخالفت والدين خود را براي كاري تحمل كنند و تحمل حرف “نه” شنيدن را ندارند كه همين ويژگي ميتواند به بحث و جدل با والدين، معلمان و ساير افراد منجر ميشود.

براي آشنايي بيشتر در زمينه كودكان استثنايي كليك كنيد.

علائم اختلال نافرماني مقابله اي چيست؟

در اين اختلال فرد مجموعه‌اي از نشانههايي مانند عصبانيت، خشم، جر و بحث، نافرماني و لجبازي، بي‌اعتنايي، كينه توزي و تلاش براي ناراحت كردن ديگران را از خود نشان مي‌دهد. اين نشانهها را ميتوان به سه مجموعه كلي تقسيم بندي كرد.

خلق خشمگين و تحريك پذير

• فرد نميتواند جلوي عصبانيت خود را بگيرد و يا خشم خود را كنترل كند.
• زودرنج است و به آساني ناراحت ميشود.
• معمولا عصباني است يا اوقات تلخي ميكند.

رفتارهاي جر و بحث جويانه و چالش برانگيزانه

• معمولا با بزرگسالان جر و بحث ميكند.
• كودكان با اختلال نافرماني مقابله اي معمولا با قوانين مخالفت ميكند و از درخواستهاي بزرگسالان اطاعت نميكند.
• ديگران را عمدا ناراحت ميكند.
• در مورد اشتباهات خود ديگران را مقصر ميداند.

كينه توزي و بدجنسي

در 6 ماه گذشته حداقل دوبار از سر كينه توزي و بدجنسي خواسته به ديگران آسيب برساند و يا آن‌ها را ناراحت كند.

بيشتر بخوانيد : اختلالات عصبي رشدي

علل اختلال نافرماني مقابله اي

گروهي از روانشناسان علت اين اختلال را در خانواده و تربيت بيش از حد سخت گيرانه و ضد و نقيض دار آنها ميدانند و گروهي ديگر ناشي از آن ميدانند كه كودكان ميخواهند تا رفتار والدين خود را تقليد كنند. اين اختلال در كودكاني كه مسئوليت تربيت آن چندين بار بر عهده افراد مختلف قرار گرفته است، بيشتر ديده ميشود. به نظر ميرسد عوامل ژنتيكي نيز در اين بيماري نقش مهمي دارند. علاوه بر اين وضعيت بد اجتماعي-اقتصادي، استرس‌هاي ناشي از زندگي ميتوانند از ديگر دلايل مهم اين اختلال باشند.

چه آيندهاي در انتظار كودكان داراي اختلال نافرماني مقابله جويانه است؟

اين كودكان به دليل رفتارهاي پرخاشگرانه خود، مقاومت و بحث كردن با ديگران و اصرار بر حل مشكلات خودشان بدون نياز به كمك ديگران، كم كم به افرادي منزوي تبديل ميشوند. در مدرسه هيچ دوستي نخواهند داشت و رابطه مناسبي با والدين، معلمها و اطرافيان خود ايجاد نميكنند. در كنار اين مسائل دچار افت عملكرد تحصيلي ميشوند و روابط اجتماعي آنها مختل ميشود و به عنوان فردي بزهكار در جامعه شناخته مي‌شوند. اين شكستها موجب ميشوند تا كودك احساس افسردگي كند. از پيامدهاي ديگر اين اختلال كاهش اعتماد بنفس، پايين آمدن عزت نفس و حتي گاهي گرايش نوجوانان مبتلا به سوء مصرف مواد و الكل است.

درمانهاي اختلال نافرماني مقابله اي

درمان اين اختلال براساس عواملي مانند سن، شدت بيماري و توانايي كودك براي مشاركت تعيين ميگردد. به طور كلي درمان مجموعه‌اي از رواندرمانيهاي مختلف، آموزش والدين و كودكان است. شما مي‌توانيد اين درمان‌ها را توسط مجرب ترين متخصصان كودك ني ني مايند دريافت نماييد.

دارو درماني

دارو درماني معمولا براي كودكان مبتلا به اين اختلال تجويز نميشود مگر اينكه كودك همزمان به اختلالات ديگري مانند افسردگي يا ADHD مبتلا باشد و براي كنترل علائم آن اختلالها از دارو درماني استفاده شود. براي آشنايي بيشتر با نشانه هاي بيش فعالي در كودكان كليك كنيد.

درمان شناختي-رفتاري

در درمان شناختي-رفتاري به كودك كمك ميشود تا الگوهاي فكري كه منجر به مشكلات رفتاري شدهاند را شناسايي كند و به تغيير آنها بپردازد. در اين درمان به كودك كمك ميشود تا راه حلهاي مختلفي را براي مشكلات خود ياد بگيرد و به كار ببندد.

آموزش مديريت والدين

در اين شيوه به والدين آموزش داده ميشود تا بتوانند تغييرات مثبتي در رفتار كودك خود ايجاد كنند. براي رسيدن به اين هدف يك برنامه مديريتي رفتاري ترتيب داده ميشود كه در آن به رفتاريهاي مثبت كودك، پاداش داده شده و رفتارهاي منفي او مورد تنبيه واقع ميشوند.

خانواده درماني

خانواده درماني ميتواند در بهبود روابط بين اعضاي خانواده نقش مهمي داشته باشد و تعاملات كودكان با اختلال نافرماني مقابله اي را بهتر كند.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني كودك از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان كلينيك تخصصي ني ني مايند تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول

در صورتي كه كودكي اختلال سلوك و نافرماني مقابله اي داشته باشد تشخيص كدام اختلال ارجعيت دارد؟

در اين حالت كودك با اختلال سلوك شناسايي مي‌شود زيرا اغلب علائم اختلال نافرماني مقابله‌اي در اختلال سلوك نيز وجود دارد و همواره تشخيص اختلالي اولويت دارد كه احتمالا با خطر بيشتري براي فرد و جامعه همراه است.

منبع: اختلال نافرماني مقابله اي كودك